Interview met een koperslager
Joop van Dijk is koperslager.
Waarom is het Koperslagersgilde opgericht?
“Eind jaren 80 van de vorige eeuw besloot een aantal *VNI-leden dat het koperslagersambacht te veel in de vergetelheid kwam en dat het behouden moest blijven, zeker voor wat betreft vakkennis en vakervaring. Het oude handambacht werd steeds minder toegepast door mechanisering, automatisering en specialisering in onderdelen van het ambacht. De leden waren (kleine) ondernemers zoals loodgieters, smeden, sanitairbedrijven, verwarmingsbedrijven, installateurs etcetera.”
*VNI, nu UNETO-VNI, was/is een vakvereniging van installateurs.
Wanneer is het gilde opgericht?
“Het koperslagersgilde ‘s-Hertogenbosch is opgericht in 1988. Vorig jaar vierden we ons 25-jarig jubileum.”
Hoeveel leden heeft het gilde?
“Het gilde heeft momenteel 22 leden. Dit is een beperkt aantal, aangezien de praktische mogelijkheden van onze praktijkruimte. We zoeken naar mogelijkheden om het ledental groter te maken. Mede ingegeven door een toenemende belangstelling.”
Hoe probeert het Koperslagersgilde het beroep onder de aandacht te brengen?
“Middels demonstraties, informatiedagen, voorlichtingsbijeenkomsten, praktijkbeoefening voor en door onze leden, speciale (vaak goodwill- )opdrachten, workshops (o.a in het MBO) , via mail en onze site. Wij willen daarbij vooral aandacht vestigen op het feit dat het oude koperslagersambacht ten grondslag ligt aan, cq de basis was voor, onze technologisch hoogstaande beroepen in de koperbewerking en – verwerking zoals we die nu kennen.”
Was u vroeger ook Koperslager?
“Nee, ik was geen koperslager maar wel 25 jaar lang ontwerper/constructeur in de hoogwaardige metaalindustrie. Nadien ben ik een twintigtal jaren met volwassenen met een verstandelijke beperking gaan werken en heb daar cursussen koperslaan voor opgezet en gegeven.”
"Wij willen vooral de aandacht vestigen op het feit dat het oude koperslagersambacht ten grondslag ligt aan huidige techonologisch hoogstaande beroepen in de koperbewerking"
Kunt u beschrijven wat uw werkzaamheden waren?
“Als ontwerper/constructeur ben je eigenlijk een soort uitvinder. In dat werk was ik specifiek actief in de gereedschap en machinebouw. Ook daar paste je natuurlijk op vele manieren koper en zijn legeringen toe.”
Wat is uw functie in het Koperslagersgilde?
“Toen ik met verstandelijk beperkte mensen werkte, heb ik me, aanvankelijk in mijn vrije tijd, toegelegd op het koperslaan en ben ik daar o.a. les in gaan geven. In die tijd ben ik ook lid geworden van het Koperslagersgilde. Na mijn pensioen ben ik me nog meer op het koperslagersambacht gaan richten en heb me daar steeds meer in verdiept. Ik ben nu vijftien jaar lid van het gilde, waarvan de laatste zeven jaar als secretaris.
Binnen het gilde houden we ons niet bezig met productie, maar houden ons vooral met speciale of bijzondere, vaak ook kunstzinnige, opdrachtjes bezig. Vaak in teamverband om zo gezamenlijk kennis en ervaring over te dragen en te verwerven. Vaak zijn dit goodwillprojecten die anders niet gerealiseerd kunnen worden.”
Hoe ziet u de toekomst van beroepen waarin koper een belangrijke rol speelt?
“Koperslager, koperslaan, het koperslagersambacht; het is eigenlijk een verzamelnaam voor een groot aantal beroepen waarin koper wordt be- of verwerkt. Deze beroepen zijn over het algemeen specialisaties op een bepaald gebied van het be- en verwerken van koper. Denk maar aan de dakdekker, de loodgieter, de sanitairmonteur, de verwarmingsmonteur , de gotenmaker, etcetera. Maar ook de klokkengieter, de bronsgieter, de elektricien en legger van bliksemafleiders.
In architectuur en design speelt koper en zijn legeringen een steeds grotere rol. Met name ook door computergestuurd ontwerpen en fabriceren (CAD-CAM) zijn hier veel en nieuwe mogelijkheden ontstaan. En dan hebben we het nog niet gehad over de producten van koper en zijn legeringen in de technologisch hoogwaardige industrie waarin we hier in het westen, ook in Nederland, een grote rol spelen.
De koperslagerproducten van weleer, potten, pannen, keukengerei, etcetera zijn niet meer van deze tijd. Maar in de genoemde dagelijkse beroepen zal veel werk zijn en blijven ofschoon ook daar een steeds verdergaande mechanisering plaatsvindt en zal blijven plaatsvinden. Het is niet erg, nee juist geweldig, dat een groot deel van het handwerk gemechaniseerd of geautomatiseerd wordt. Wat daarbij wel belangrijk is, is dat we de mogelijkheden en vooral ook de onmogelijkheden van het koper en zijn legeringen blijven kennen. Het daadwerkelijke kennismaken en in handen hebben van koper, het met de hand bewerken, proeven als het ware, van het materiaal is daarbij erg belangrijk.”
"Het is belangrijk dat we de mogelijkheden en de onmogelijkheden van koper en zijn legeringen blijven kennen"
Welk advies zou u mensen die met koper willen werken geven?
“Realiseer je dat er vele mogelijkheden in het werken met koper en zijn legeringen zijn. Je zult daar beslist keuzes in moeten maken. Wil je bijvoorbeeld binnen of buiten werken? Wil je nauwkeurig (machinaal) of wat grover (met de hand) werken? Wil je strak gestuurd, volgens opdracht en tekening, of vrij ,meer kunstzinnig, werken?
En dan: Vooral gaan doen! Maak kennis met het materiaal en zijn mogelijkheden. Maak je de basale technieken eigen en ontdek wat wel en wat niet kan met het materiaal. Gebruik je ontdekkingen en aarzel niet om ze toe te passen in je werk. Er gaat een wereld voor je open!"
Over het Koperslagersgilde ’s-Hertogenbosch
Het Koperslagersgilde 's-Hertogenbosch is een gildevereniging van enthousiaste metaalbewerkers die het aloude koperslagersambacht in ere willen houden, beoefenen, uitdragen, overdragen en ontwikkelen en zo voor de toekomst willen behouden.
Voor meer info over Koperslagersgilde ’s-Hertogenbosch e.o. zie www.koperslagersgilde.nl.
Voor meer info van Joop de koperslager (Joop van Dijk) zie www.dekoperslager.nl.